Co powinien wiedzieć każdy palacz oraz każdy narażony na dym tytoniowy? Wraz z dymem tytoniowym wchłania się do naszego organizmu ok. 7 tysięcy substancji szkodliwych, z czego ponad 70 to substancje rakotwórcze! Trzy grupy chorobowe występują prawie wyłącznie u palaczy papierosów, są to: rak płuca, przewlekła obturacyjna choroba płuc (POCHP) oraz zawał serca przed 50. r.ż. -. Przeprowadzone analizy (DBD Study 2017) wskazują, że wśród czynników ryzyka odpowiadających za utratę największej liczby lat przeżytych w zdrowiu (ang. DALY) dla populacji w Polsce na pierwszym miejscu znajduje się palenie tytoniu. WAŻNE! Palenie tytoniu jest uznane za chorobę przewlekłą (w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych jest pod kodem F17). Szkodliwe działanie dymu tytoniowego nie ogranicza się tylko do układu oddechowego. Toksyczne substancje wchłonięte do krwiobiegu rozprowadzane są po całym organizmie i wywierają szkodliwy wpływ na wszystkie jego funkcje. W badaniach wykazano, że dym tytoniowy m.in.:
- podrażnia błonę śluzową nosa i jamy ustnej, przełyku oraz żołądka,
- ma właściwości alergizujące,
- ma działanie toksyczne na układ oddechowy, sercowo-naczyniowy, nerwowy, a także na wszystkie inne narządy i tkanki (m.in. trzustkę, nerki i pęcherz moczowy),
- może prowadzić do zmian komórkowych: mutagennych, teratogennych oraz rakotwórczych.
W latach 90. ubiegłego wieku codziennie paliło 51% Polaków i 25% Polek. Mimo licznych akcji palenie tytoniu nadal jest powszechne. Nawyk codziennego palenia tytoniu deklaruje prawie 29% mężczyzn i 20% kobiet! (NIZP-PZH w 2025). Palenie tytoniu jest istotnym czynnikiem ryzyka zdrowotnego. W 2017 roku odpowiadało w naszym kraju za utratę 17,2% lat przeżytych w zdrowiu. Według danych EUROSTAT 2023, na tle wszystkich krajów UE regularnie palący Polacy są o 6% ponad średnim poziomem, a Polki dokładnie na poziomie średniej europejskiej.
Każdego roku z powodu schorzeń odtytoniowych umiera przedwcześnie około 67 tys. Polaków. Zdecydowana większość Polaków wie, że palenie tytoniu wywołuje raka płuc (96%), a rzucenie palenia może ustrzec przed tym nowotworem (87%). UWAGA! Niestety zaledwie 67% Polaków ma świadomość, że szkodliwe jest bierne palenie tytoniu oraz, że udowodniono związek palenia tytoniu z ryzykiem zachorowania w przypadku takich nowotworów złośliwych takich jak: płuco, przełyk, nerka, pęcherz moczowy, gardło, jama ustna, trzustka, krtań, wątroba, nos, warga, ostra białaczka szpikowa, żołądek, jelito grube, szyjka macicy, jajnik.
Czy warto rzucić palenie? Zawsze warto! Rzucenie palenia nie jest łatwe, gdyż zawarta w dymie tytoniowym nikotyna ma silne właściwości uzależniające. Nikotyna jest substancją psychoaktywną tzn. oddziałuje na ośrodkowy układ nerwowy podobnie jak heroina czy kokaina. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oficjalnie uznała zespół uzależnienia od tytoniu jako jednostkę chorobową. Rzucenie palenia jest korzystne dla wszystkich palaczy, niezależnie od wieku – a pierwsze pozytywne efekty rzucenia dostrzeżemy już po miesiącu od rzucenia (patrz rycina)! Część palaczy zamiast rzucić palenie, zamienia tradycyjne papierosy na e-papierosy (lub łączy obie formy! narażenia). Warto pamiętać, że w e-papierosach do rozpuszczania nikotyny używa się gliceryny i propylenu glikolowego, substancji które podgrzane do wysokich temperatur rozpadają się na rakotwórcze związki karbonylowe: formaldehyd i acetaldehyd.
Gdzie szukać pomocy? Osoba chcąca rzucić palenie powinna skonsultować się ze specjalistą i skorzystać z bezpłatnej pomocy. Wystarczy zadzwonić do Telefonicznej Poradni Pomocy Palącym – tel. 801 108 108 oraz dla telefonów komórkowych 22 211 80 15. Eksperci udzielają porad od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00 – 21.00 oraz w soboty w godzinach 9-00 – 15.00., Proponują wspólną pracę nad znalezieniem motywacji do rzucenia palenia, pomagają w opracowaniu indywidualnego planu działania. Prowadzący konsultanci otoczą cię opieką i wsparciem w trakcie całego procesu rzucania palenia.
Więcej informacji na stronie jakrzucicpalenie.pl.