Implanty stałe w Wielkopolskim Centrum Onkologii
Seed implantation to metoda jednorazowej implantacji ok. 80-100 ziaren izotopów promieniotwórczych (małych metalicznych, cylindrycznego kształtu, długości 4.5 mm i szerokości 0.8 mm ziarenek, zawierających niewielką ilość radioaktywnego źródła jodu J-125) w obręb chorego narządu. Izotopy te pozostają na stałe w narządzie i nie są usuwane. Stosuje się ją w leczeniu raka prostaty, piersi i niektórych nowotworów głowy i szyi. Brachyterapia za pomocą implantów stałych jest obecnie najczęściej stosowaną metodą leczenia raka prostaty w USA i Europie Zachodniej.
Dotychczasową przeszkodą w jej rozpowszechnieniu w Polsce był brak odpowiedniego wyposażenia, przeszkolonego personelu oraz wysoki koszt zakupu izotopów.
Według doc. J. Skowronka zabiegi przebiegły bez zarzutu. „Przed wdrożeniem tej techniki leczenia w naszym Centrum, swoją praktyczną wiedzę na jej temat poszerzaliśmy na szkoleniach w kilku czołowych Europejskich ośrodkach. Szczególnie dziękujemy za pomoc Prof. Janowi Battermann’owi i jego zespołowi z Uniwersytetu w Utrecht w Holandii, a także Prof. Ferranowi Guedea z Instytutu Onkologii w Barcelonie.”
Prof. Jan Battermann, specjalista w dziedzinie radioterapii onkologicznej i brachyterapii jest kierownikiem Zakładu Radioterapii Szpitala Klinicznego Uniwersytetu Medycznego w Utrecht w Holandii, będącym jednocześnie jednym z największych centrów radioterapii w Europie, prowadzącym szereg badań naukowych i rozwojowych. Profesor Battermann był pierwszym z dwóch radioterapeutów, który wprowadził technikę implantacji w Europie. Od 1981 roku przeprowadził ponad 1800 podobnych zabiegów, wnosząc tym samym ogromy wkład w usprawnienie tej procedury, m.in. poprzez opracowanie i wdrożenie kilku nowych technik jej realizacji. Wraz ze swoim zespołem opublikował szereg publikacji na temat wszczepiania implantów stałych jak również przeszkolił wielu lekarzy z całej Europy w zakresie stosowania tej techniki. Szkoleniu, poprowadzonym przez Prof. J. Battermanna oraz czołowego fizyka w dziedzinie brachyterapii - Dr Riena Moerlanda, poddany był również zespół WCO kierowany przez doc. Janusza Skowronka.
„Choć dotychczas wykorzystywane techniki leczenia prostaty uznajemy za równie skuteczne, technologia implantacji ziaren izotopów promieniotwórczych przynosi pacjentowi wiele korzyści. Pacjent leży w szpitalu przez jeden dzień i w tym czasie jest przeprowadzony cały zabieg brachyterapii, który trwa około 1-2 godzin w znieczuleniu podpajęczynówkowym. Pacjent opuszcza szpital najczęściej w tym samym dniu a w ciągu paru dni od zabiegu wraca do normalnego życia, tak więc w porównaniu ze standardową brachyterapią technika ta, jest bardzo korzystna zarówno dla pacjenta jak i szpitala. Ponadto terapia ta umożliwia podanie większej dawki promieniowania (rozłożonej w czasie) niż w przypadku teleradioterapii, co wpływa na spadek ryzyka powikłań w zdrowych tkankach sąsiadujących w porównaniu z pozostałymi metodami leczenia raka prostaty. Po zastosowaniu tej metody brachyterapii obserwuje się mniej takich powikłań jak klopoty z utrzymaniem moczu czy impotencja ” - mówi doc. Janusz Skowronek. “Wprowadzenie techniki brachyterapii przy pomocy implantów stałych zdecydowanie poprawia rozkład dawki promieniowania wokół prostaty gdzie znajdują się wrażliwe na napromieniowanie narządy. Stosowanie tej techniki stawia nasz ośrodek pośród czołowych ośrodków światowych i europejskich” dodaje dr Grzegorz Zwierzchowski, fizyk, kierownik pracowni planowania brachyterapii.
„Celem Wielkopolskiego Centrum Onkologii jest stałe podnoszenie jakości świadczeń medycznych oraz wprowadzenie standardów leczenia na poziomie światowym, dlatego tym bardziej jestem zadowolony z włączenia tej procedury do listy proponowanych przez WCO świadczeń. Wielkopolskie Centrum Onkologii jest jedynym ośrodkiem w Wielkopolsce prowadzącym pełne leczenie skojarzone nowotworów: leczenie chirurgiczne, radioterapię i chemioterapię. Rocznie w Centrum hospitalizowanych jest 14.000 chorych, wykonywanych 4000 operacji oraz 8000 zabiegów ambulatoryjnych. Radioterapii poddawanych jest blisko 6000 chorych. Metodę brachyterapii w leczeniu nowotworów złośliwych stosujemy w Centrum od wczesnych lat 50. XX w. W latach 90., po zakupie aparatów nowej generacji microselektronów HDR i PDR, nastąpił istotny wzrost liczby leczonych chorych, poszerzono zakres leczonych nowotworów do poziomu od powiadającego renomowanym ośrodkom UE. W 2006 r. leczyliśmy 1131 chorych, ok. jednej piątej wszystkich chorych leczonych metodami radioterapii w WCO, a w następnym roku – 1299 pacjentów. Obecnie jest to jeden z pięciu nowoczesnych zakładów brachyterapii w Polsce, wyposażony w unikatowe systemy do brachyterapii (m.in. systemy SWIFT, SPOT firmy Nucletron)” – dodaje Dyrektor WCO Julian Malicki.
Prof. J. Battermann „ Cieszę się, że mogłem pomóc w procesie wdrożenia tej techniki w Centrum Onkologii w Poznaniu. Jest to metoda, która przyniosła w ciągu ostatnich 20 lat jej stosowania doskonałe wyniki kliniczne. Wielkopolskie Centrum Onkologii posiada bogate doświadczenie w brachyterapii nowotworów prostaty więc tym bardziej było mi miło współpracować z doc. Januszem Skowronkiem i jego zespołem.”
(tekst przygotowany przy współpracy z Działem Szkoleń i Współpracy Naukowej WCO)
od lewej - dr Rien Moerland, dr Grzegorz Zwierzchowski, doc. Janusz Skowronek, prof. Jan Battermann