W ramach działalności Pracowni prowadzone jest poradnictwo orzecznicze z zakresu rentowego (ZUS oraz KRUS) oraz pozarentowego (Miejskie i Powiatowe Zespoły ds. Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności).
W tym dziale chcemy Państwu przybliżyć i skonkretyzować na czym polega orzecznictwo rentowe oraz pozarentowe i czym różnią się od siebie.
W opracowaniu piszemy o orzecznictwie, czyli o prawnym ustalaniu kto jest osobą niepełnosprawną. Można być osobą niepełnosprawną we własnym przekonaniu, może to potwierdzać medycyna czyli opinia lekarza, może tak nas oceniać otoczenie (znajomi, sąsiedzi). Jednak dopiero prawne ustalenie czy jesteśmy niepełnosprawni daje określone uprawnienia. Bez takiego ustalenia - bez orzeczenia - osoba niepełnosprawna nie skorzysta z prawa do renty i innych świadczeń, z ulg podatkowych czy ulg w komunikacji publicznej.
Obecnie obowiązują dwa rodzaje orzecznictwa, regulowane odrębnymi ustawami i prowadzone przez różne instytucje:
- do celów rentowych – orzecznictwo rentowe prowadzone przez lekarzy orzeczników Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), oraz komisje lekarskie ZUS,
- do celów pozarentowych – orzecznictwo pozarentowe prowadzone przez zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności.
Najważniejsze zasady tych dwóch rodzajów orzecznictwa omawiamy poniżej.
UWAGA: Podane informacje o orzecznictwie rentowym, odnoszą się do orzecznictwa prowadzonego przez lekarzy orzeczników oraz komisje lekarskie ZUS. Należy jednak pamiętać, że orzecznictwo rentowe prowadzą także, oprócz ZUS, inne instytucje orzecznicze: lekarze rzeczoznawcy i komisje lekarskie Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS), komisje lekarskie podległe MON lub ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych.
System orzecznictwa został gruntownie zmieniony w 1997 r. W starym systemie niepełnosprawni uzyskiwali orzeczenie o grupie inwalidzkiej. Osoby, które przed zmianami z 1997 r., zaliczono do jednej z grup, zachowały nabyte uprawnienia, jeśli orzeczenie nie utraciło mocy lub nie zostało zmienione. W jednym z rozdziałów porównujemy stary i nowy system i wyjaśniamy jak traktowane są teraz grupy inwalidzkie.